مقدمه

در فرآیند ساخت‌وساز، به‌ویژه در مراحل پایانی نظیر نصب سنگ نما، کاشی‌کاری و اجرای بتن، معمولاً بخشی از دوغاب سیمانی یا بتن سطحی روی سطوح باقی می‌ماند. همچنین، به‌دلیل تبخیر آب حاوی یون‌های نمکی، پدیده‌ای به نام شوره‌زدگی (Efflorescence) روی نمای ساختمان یا کف‌های آجری و بتنی شکل می‌گیرد.

حذف این آلودگی‌ها نه‌تنها از نظر زیبایی‌شناسی مهم است، بلکه بر دوام سازه، عملکرد لایه‌های پوششی بعدی و حتی جذب رطوبت تأثیر دارد. در این مقاله، روش‌های علمی پاک‌سازی این آلودگی‌ها و ترکیب‌های شیمیایی مورد استفاده بررسی می‌شود.

۱. منشأ و ماهیت آلودگی‌های سیمانی و شوره

دوغاب و بتن سطحی

دوغاب و بتن هنگام خشک شدن به‌سرعت با سطح پیوند ایجاد کرده و با نفوذ به خلل و فرج مصالحی مانند آجر، سنگ و بتن، به‌سادگی با شست‌وشوی معمولی پاک نمی‌شوند. این ترکیبات معمولاً حاوی کلسیم هیدروکسید، سیلیکات‌ها و مواد ریزدانه دیگر هستند که پس از خشک‌شدن، یک لایه نسبتاً سخت و مقاوم ایجاد می‌کنند.

شوره‌زدگی

شوره معمولاً ناشی از خروج یون‌هایی نظیر کلرید، سولفات یا نیترات از داخل سازه به سطح است که در مجاورت هوا با تبخیر آب، به‌صورت رسوبات سفید ظاهر می‌شوند. منشأ این یون‌ها می‌تواند سیمان، دوغاب یا حتی آب مصرفی باشد.

۲. روش‌های علمی حذف این آلودگی‌ها

الف) پاک‌سازی مکانیکی

استفاده از برس‌های سیمی، ابزارهای سایشی یا واترجت می‌تواند در حذف لایه‌های سطحی مؤثر باشد، اما در بیشتر موارد به‌خصوص برای نماهای حساس یا تزئینی، خطر آسیب به سطح اصلی وجود دارد.

ب) استفاده از محلول‌های اسیدی کنترل‌شده

این روش علمی‌ترین و متداول‌ترین روش حذف دوغاب و شوره است. محلول‌های حاوی اسیدهای معدنی ضعیف یا ترکیبات آلی اسیدی، می‌توانند با کلسیم و ترکیبات قلیایی واکنش داده و آن‌ها را به نمک‌های محلول تبدیل کرده و از سطح جدا کنند.

Struclean CM11 شرکت استرامیکس (STRUMIX) یکی از نمونه‌های موفق در این حوزه است که از فرمولاسیون اسیدی کنترل‌شده برای پاک‌سازی سطوح سنگی، آجری و بتنی استفاده می‌کند، بدون آن‌که به بافت سطح آسیب بزند یا بخارات خورنده ایجاد کند.

۳. معیارهای انتخاب یک حلال سیمانی مؤثر

برای آنکه یک محلول پاک‌کننده، علمی و عملی تلقی شود، باید معیارهای زیر را داشته باشد:

 • قدرت حل‌کنندگی مؤثر در عمق حداقل ۱.۵ تا ۲ میلی‌متر

 • pH اسیدی کنترل‌شده برای جلوگیری از خورندگی شدید

 • عدم تولید گازهای خورنده و خطرناک مانند کلر یا HCl

 • سازگاری با سطوح متخلخل مانند آجر و سنگ

 • قابلیت استفاده در فضای باز و بسته

محصولاتی نظیر Struclean CM11 شرکت استرامیکس (STRUMIX) که با هدف ایجاد تعادل بین قدرت عملکرد و ایمنی ساخته شده‌اند، در پروژه‌های حساس شهری یا معماری بیشتر توصیه می‌شوند.

۴. نکات ایمنی و اجرایی

حتی در صورت استفاده از محلول‌های ایمن‌تر، رعایت نکات زیر الزامی است:

 • استفاده از دستکش و عینک ایمنی و ماسک مناسب

 • عدم استفاده در دمای بالاتر از ۳۵ درجه سانتی‌گراد

 • شست‌وشوی کامل سطح با آب بعد از استفاده

 • تست محلول روی یک ناحیه کوچک قبل از استفاده گسترده

نتیجه‌گیری

پاک‌سازی صحیح سطوح از دوغاب سیمانی، بتن سطحی و شوره، یک مرحله مهم در کنترل کیفیت نهایی سازه‌ها و نماهای ساختمانی است. استفاده از محلول‌های علمی با ترکیبات شیمیایی کنترل‌شده، جایگزین مناسبی برای روش‌های سنتی و خورنده هستند.

Struclean CM11 شرکت استرامیکس (STRUMIX) با فرمولی تخصصی، به عنوان یک گزینه علمی، ایمن و اثربخش در میان حلال‌های سیمانی شناخته می‌شود که می‌تواند در پروژه‌های عمرانی شهری، معماری‌های حساس و پروژه‌های زیرساختی با اطمینان به‌کار گرفته شود.

سؤالات پرتکرار (FAQ)

آیا شوره پس از پاک‌سازی بازمی‌گردد؟

در صورتی که منبع رطوبت کنترل نشود، بله. اما استفاده از محلول‌هایی مانند CM11 احتمال بازگشت را به حداقل می‌رساند.

آیا این حلال‌ها به سنگ آسیب می‌زنند؟

در صورت استفاده صحیح از محلول‌های اسیدی کنترل‌شده، به سطح آسیبی نمی‌رسد. حتماً باید از محلول‌هایی با تأییدیه صنعتی استفاده شود.