بتن خود تراکم (طرح اختلاط و تاثیر افزودنی های بتن در آن)-قسمت اول

زمان، هزینه وکیفیت سه عامل مهم در اجرا می باشد که تاثیر مهمی در صنعت ساخت دارند. هر گونه پیشرفت و یا توسعه¬ای که باعث بهبود این سه عامل گردد، همواره مورد علاقه مهندسان خواهد بود. هرگاه این پیشرفت¬ها در صنعت ساخت و ساز تاثیر گذار باشد باید تحقیقات کافی بر روی فواید و مضرات آن¬ها انجام گرفته و اقدامات لازم برای اجرایی ساختن آن¬ها در صنعت ساخت و ساز صورت پذیرد. بتن خود تراکم با توجه به خصوصیات ویژه خود یکی از این توسعه¬هاست که می تواند تاثیر قابل توجهی بر صنعت ساخت داشته باشد.
بتن خود تراکم یا به طور مختصر (SCC)، نوع جدیدی از بتن با کارایی و روانی بالا می¬باشد که در برابر جداشدگی مقاوم است و می¬تواند بدون تراکم مکانیکی در محل پخش شود، قالب را پر کند و در بین آرماتورها به خوبی قرار گیرد. به عبارت دیگر بتن خود تراکم برای ساده سازی و تسریع عملیات بتن ریزی بدون کاهش فاکتورهای مهم از جمله مقاومت و دوام بتن در محل بکار می¬رود. بتن خود تراکم اولین بار برای دستیابی به ساختاربتن پایدار در سال 1986 توسط اکامورا مطرح گردید و از آن زمان تحقیقات متنوعی برای ارائه یک طرح اختلاط معقول و روش¬های مناسب برای کنترل آزمایش خود تراکمی و برآوردن ویژگی های منحصر به فرد، جهت ترویج این بتن همانند بتن معمولی انجام گرفته است.
کارایی مورد نیاز برای استفاده موفق از این بتن شامل تغییر شکل پذیری زیاد، قابلیت عبور و مقاومت مناسب در برابر جداشدگی می¬باشد. امروزه به علت کوچک شدن ابعاد قطعات بتنی و تراکم آرماتور در آن¬ها نیاز به تولید بتن خود تراکم افزایش یافته است. از دیگر مزایای بتن خودتراکم علاوه برکیفیت بالا و سهولت اجرا می¬توان به کاهش نیروی انسانی، صرف انرژی کمتر، کاهش هزینه، کاهش آلودگی صوتی ناشی از ویبره، امکان ساخت مقاطع نازکتر بتنی، دوام بهتر و قدرت آزادی بیشتر در طراحی، کاهش دوره ساخت بتن، اطمینان از تراکم و… اشاره نمود.
بتن خود تراکم به دلیل روانی زیاد، تنش تسلیم نسبی پایین و در برخی موارد لزجت پایین، مستعد جداشدگی در حین اختلاط، حمل و نقل، پمپاژ، ریختن در محل و پس از آن می باشد.
مهمترين توسعه انقلابي در ساخت و اجراي بتن در چند دهه اخير، استفاده از بتن هاي خود تراكم (خودتراز) مي¬باشد. در ابتدا عمدتاً به عدم نياز به مهارت نيروي انساني و مزاياي اقتصادي آن توجه مي¬گرديد كه مي توان اين مزايا را بصورت زير فهرست نمود:
– اجراي سريعتر
– كاهش نيروي انساني لازم
– پرداخت بهتر سطوح بتني
– جايدهي آسان تر
– محيط كار ايمن تر
– كاهش سر و صدا در غياب لرزش
– آزادي عمل بيشتر در طراحي
– امكان بكارگيري مقاطع نازك¬تر
– دوام بيشتر

در ساخت بتن های خود متراکم مهمترین بخش طرح اختلاط خاص بتن می باشد و در طرح اخطلات این بتن ها مهمترین پارامتر ها استفاده از نوع و دز مناسب افزودنی بتن موثر مانند فوق روان کننده بتن و پوزولان می باشد.
در مقالات بعدی به تفصیل به استفاده از پوزولان ها و فوق روان کننده های بتن یا ابر روان کننده کربوکسیلاتی بتن مختلف در بتن های خود متراکم خواهیم پرداخت و نکات اجرایی و فنی آن ها را بررسی خواهیم کرد.